Duyu Bütünleme Süreci Nedir?
Resimde gördüğünüz; bütün sunumlarımda kullandığım duyu bütünlemenin neden insan gelişiminin en kritik basamağı olduğunu anlattığım, bana ait bir görsel.
Bir çocuğun, bir yetişkinin, sıradan bir davranışı oluşturmak için beyninde bir değil, milyonlarca sinirsel işlemleme gerçekleşir. Kişi öncelikle sadece sıradan bir duyusal uyarandan ibaret olan çevresel etkeni beyninde çeşitli işlemlerden geçirir ve bu etkene hangi davranışla yanıt vermesi gerektiğine karar vererek bu davranışı oluşturur. Bu sürecin tamamı duyu bütünleme sürecidir.
Duyu bütünleme sürecini özetlemek gerekirse:
1. İlk basamak çevreden gelen duyusal uyaranın duyusal alıcılar vasıtası ile duyusal organdan alınması ve beyine iletilmesidir.
2. Duyusal Ayarlama (Modülasyon): Ardından bu uyaran beyinde bir ayarlama sisteminden geçer. Bu akıllı modulasyon sistemi sayesinde beynimiz dışarıdan ve kendi vücudumuzdan gelen milyonlarca uyaran içinden hangisine önem vermemiz gerektiğine karar verir. Örneğin karışık bir odada kalemimizi ararken onlarca obje arasından kalemi gördüğümüzde ona odaklanmamızı sağlayıp diğer uyaranları elemesi ve dikkate değer görmemesi gibi. Ya da üzerimizde bulunan kıyafetin dokunuşunun önemsiz olmasının sağlanarak, elekten geçirilmesi ve bu sayede beynimizin sürekli olarak bu bilgi ile uğraşmamasının sağlanması örneğini verebiliriz. Duyusal Modülasyon duyu bütünleme sürecinin en önemli aşaması ve Modülasyon Bozuklukları en sık rastlanan duyu bütünleme problemleridir.
3. Duyusal Algılama/ Ayırt etme (Diskriminasyon): Beyin elekten geçirilen duyusal bilginin ne olduğunu, nerede olduğunu, nasıl olduğunu anlar ve onun ayrıntıları hakkında bilgi sahibi olur.
4. Duyusal Praksis (Planlama): Beyin algıladığı uyaran karşısında ne yapacagına karar verir. Bunu yaparken hafızayı yoklar, eski bilgileri kullanır ve bu durumda ne yapması gereken en uygun davranışı bulur.
5. Motor Beceri/ Fiziksel Hareket: Son olarak beynimiz yapmak istediği davranışı açığa çıkarmak için gerekli fiziksel hareketleri ortaya çıkarır ve dışarıdan ‘Davranış’ olarak gözlemlenen duyu bütünleme sürecinin ‘Sonuç’unu oluşturur.
DUYU BÜTÜNLEME SÜRECİ tüm bu sebeplerden dolayı insan davranışının ve gelişiminin en önemli aşamasıdır.