Bebek Masajı
Bağlanma ebeveyn ve bebek arasında doğumdan hemen sonra başlayan, birbirlerini fiziksel ve duygusal olarak tanıma ve ilişki kurma süreci olarak tanımlanmaktadır. Bebeğin anne-babasıyla (ya da bakım vereni her kim ise onunla) yaşamının ilk birkaç yılı içerisinde kurduğu ilişki sadece ilk yakın ilişki olmakla kalmaz, hayatının geri kalanı boyunca kuracağı yakın ilişkilerde ne hissedeceğinin prototipini oluşturur.
Hayvanlarla yapılan çalışmalarda bağlanma için saatler hatta dakikalarla ifade edilen kritik sürelerden bahsedilir. Yine yapılan çalışmalar göstermiştir ki bu hassas saatler insanlar için de geçerlidir ancak sınırları o kadar keskin sürelerle tanımlanmaz ve aylar hatta yıllarla sürdüğü söylenebilir. Dolayısıyla burada bağlanma bir olay değil bir süreçtir. Ancak insan yavrusunun doğduktan sonraki ilk saatlerde annesiyle (veya babasıyla) yaşayacağı ten-tene-temas deneyimi onun bağlanma açısından hayata bir adım önde başlamasını sağlar ve rutin uygulamalara alınması önemlidir, anne-babalar tarafından doğum tercihleri arasında profesyonellerden talep edilmesi gerekir.
Temas rahimde ilk gelişen ve ölmeden önce kaybettiğimiz son duyumuzdur. Araştırmalar rahimde 6.-9. haftalarda dokunma duyusunun geliştiğini göstermiştir. Deri en büyük organımızdır ve insanın en önemli ve dış dünyayla ilk iletişimini yaptığı organdır. Ünlü antropolog Ashley Montagu “İnsanlar temas olmadan yaşayamazlar; bu basit bir davranışsal gereksinimdir.” diye yazmıştır. İnsan bebekleri temas olmadan yaşayamazlar, sağlıklı bir temasla ise bebekler sadece yaşamakla kalmaz, gelişirler. Temas bağ kurma konusunda temeldir ve kaçınılmazdır. Doğadaki diğer memeli hayvanlarda bu bağ biyolojik temellere dayanırken insanlar onu hayatın her aşamasında bilinçli olarak yaratabilirler.
Doğum sırasında ve sonrasında bağ kurmayı kesintiye uğratabilecek birtakım sorunlar yaşanmış olabilir. Zorlu doğum süreçleri, travmatik doğumlar, bebeğe anneden ayrı müdahale edilmesini gerektiren tıbbi sorunlar, sezaryen doğumlar(düşük oksitosin seviyesinden dolayı), anne-bebek ten-tene temasının uygulanmaması, lohusalık depresyonu, istenmeyen bebek, genç ve deneyimsiz ebeveynlik, boşanma, engelli anne, baskıcı büyükanne/bakıcılar, evlat edinmiş veya koruyucu anne-baba olmuş bireyler ve cep telefonu bağımlılığı gibi çok çeşitli faktörler burada sayılabilir.
Kendilerini tüm bu nedenlerden dolayı bebekleriyle bağlanma fırsatını kaçırmış hisseden ebeveynler için bebek masajı bu süreci pozitif yönde destekleyen güvenli, eğlenceli ve basit bir araç olarak karşımıza çıkar. Şunu da eklemek gerekir ki, yukarıda söz edilen sorunların yaşanmadığı durumlarda da bebek masajı ebeveyn bebek ilişkisini, aralarındaki sezgiye dayalı iletişimi geliştiren her zaman başvurulabilecek güvenli bir uygulamadır.
Ebeveyn ile bebek arasında bağ kurmaya yardımcı olan bazı unsurlar vardır. “Bağlanmanın Unsurları” olarak adlandırılan bu davranışlar : ‘Fiziksel temas, göz kontağı, koku, işitme/konuşma, ağlama, gülümseme, emzirme/besleme, taklit /uyumlanma /bioritmisite’ dir.
Bebek masajı yukarıda söz edilen tüm bu unsurları içerir, harekete geçirir, destekler ve güçlendirir.
Bebek masajının bebekte ortaya çıkarttığı faydaları dört kategoride sınıflandırmak mümkündür:
Ebeveyn-bebek etkileşimi sonucunda:
Bağlanmanın ve güvenli bağlılığın teşvik edilmesi, sözel/sözel olmayan iletişimin geliştirilmesi, birebir kaliteli vakit, dil öncesi iletişim becerilerinin teşviki, kesintisiz ilgi ve saygı duyulduğunu hissetmek, bütün duyuları kullanmak, sevgi, tolerans ve besleyici teması deneyimlemek, iki ebeveynle de erken bağ kurmak, empati ve taklit yeteneklerinin teşviki.
Masajla uyarılan alanlar:
Dolaşım sistemi, sindirim sistemi, hormonal sistem, bağışıklık sistemi, lenf sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, vestibüler sistem(koordinasyon ve denge), dil gelişimi, gelişmiş öğrenme kabiliyeti, kas gelişimi, büyüme, tuvalete çıkma, duyusal bütünleşme, sinirler arası iletişimler ( masaj hareketleri miyelin kılıfını etkiler ve büyümesini hızlandırır), zihin/beden farkındalığı.
Fiziksel rahatlamanın yardımcı olacağı noktalar:
Gaz ve kolik, kabızlık ve tuvalete çıkma, gastrointestinal (sindirimle ilgili) kramplar, mukus fazlalığı, büyüme ağrıları, kas gerginliği, diş çıkarma dolayısıyla yaşanan rahatsızlıklar, sinir sisteminde düzensizlikler, temasa karşı hassasiyet, fiziksel ve psikolojik gerginlik, cildin yumuşaması.
Duygusal gevşemenin yardımcı olacağı noktalar:
Gelişmiş uyku düzenleri, kas tonunun normalleşmesi, daha fazla esneklik, çevresel başa çıkma mekanizmasında gelişim, davranışsal durumların düzenlenmesi, sakinleşme, kendini sakinleştirme becerisinin artması(kişisel kontrol) düşük stres seviyeleri ve hormonlar, daha yüksek seviyede rahatlatan ve anti stres hormonları( oksitosin ve seratonin gibi), daha düşük seviyede stres hormonları(kortizol ve norepinefrin), daha yüksek seviyede dopamin, daha az hipersensivite, daha az hiperaktivite, pozitif mola zamanlarının tadını çıkarabilmek.
Bunların yanında masaj anne-babalara da birçok fayda sağlar. Bebeği daha iyi anlamak, sinyalleri okuyabilmek ve bunlara saygı göstermek, bağlanmanın ve güvenli bağlılığın teşviki, ebeveynlikte artmış özgüven, ileri ebeveynlik becerileri, gelişmiş uyku, bebeğin özgünlüğünün keşfedilebilmesi için fırsatlar, babanın bebekle ilişkiye daha erken dahil olması, daha yüksek seviyede rahatlatıcı hormonlar (oksitosin ya da prolaktin), süt üretiminin uyarılması, doğum sonrası depresyonda azalma bunlar arasında sayılabilir. Bebek masajı ayrıca kardeşler arası rekabeti azaltarak, aile içi aktiviteleri destekleyerek tüm aileye, pozitif temasın ve bireyler arası saygı ve empatinin artmasını, şiddet ve suçun azalmasını teşvik ederek topluma olumlu anlamda katkıda bulunur.
Bir bebek masajı eğitimi seansı masaj pratiği, teorik konular ve tartışma bölümlerinden oluşur.
Eğitmenin masaj bebeği üzerinde gösterdiği masaj hareketlerini katılımcılar kendi (gerçek) bebekleri üzerinde uygularlar. Kursun sonunda katılımcılar tüm beden masaj hareketleri yanında gaz-kolik masajı, çeşitli rahatlatma teknikleri ve oyunları da öğrenmiş olurlar. Teorik bölüm masaj için uygun ortam ve koşullar, büyüyen çocuklara adaptasyon, bebeğin sinyallerini okuma, bağlanma, ebeveyn-bebek ilişkisi ile ilgili bilgilere ayrılmıştır. Tartışma bölümünde ise katılımcılar kendi seçtikleri veya eğitmenin önerdiği bir konuda kendi aralarında deneyimlerini veya görüşlerini paylaşırlar, bir anlamda sohbet ederler, fikir alışverişinde bulunurlar. Her derste ayrıca teorik bilgilerle ilgili doküman, makale, araştırmalardan fotokopiler verilir. Eğitim haftada bir yapılan, 60-90 dakikalık buluşmalarla 5 hafta sürer. Bireysel eğitimler için ise 3 hafta yeterlidir.
Bebek masajını günlük hayatlarının rutinine katabilen anne-babaların bebekleri hayatın daha başında sevgi ve şefkate dayalı olarak iletişim kurmayı öğrenirler. Besleyici teması deneyimleyen bu bebekler ileride stresli durumlarla kolaylıkla baş edebilen, aynı zamanda başkalarına da şefkatli dokunuşlarla yardım edebilen bireyler haline gelirler.
Berna Şen
Bebek Masajı Eğitmeni,
Doğuma Hazırlık Eğitmeni, Doula,
Hamile Yogası Eğitmeni
Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü mezunu olan Berna Şen bir kamu bankasından emeklidir. Psikoloji ve kişisel gelişim konularına olan ilgisi nedeniyle kendi gelişim yolculuğunda ilerlerken, doğum sırasında yaşanan tecrübelerin ve ebeveynle güvenli bağlanmanın, insan psikolojisi ve kişilik özellikleri üzerinde çok önemli etkileri olduğunu öğrendi, farketti. 2012 yılında Mustafa Kartal’dan Nefes Koçluğu eğitimi aldı. Nefes eğitimini hamilelik ve doğum sırasında kullanmak üzerine araştırmalar yaparken Doula’lık kavramıyla tanıştı ve 2014 yılında İstanbul Doğum Akademisi’nin 200 saatlik “Doğuma Hazırlık Eğitimcisi ve Doula Eğitimi” ni tamamladı. 2016 yılında Uluslararası Bebek Masajı Eğitmenlik Eğitimini alarak Bebek Masajı Eğitmeni oldu. Hamile Yogası Eğitmenliğini ise 2017’de Kibele Akademi-Sibel Sönmez’den aldı. Halen, doğum anının kalitesinin kişinin tüm yaşamını etkilediği ve sevgi dolu bir ortama doğan, ebeveynleriyle güvenli bağlanmayı gerçekleştiren bebeklerin sevgi dolu, barışçı, şefkatli insanlardan oluşan huzurlu bir toplum yaratacağı inancıyla, anne-babalara hamilelik, doğum ve doğum sonrasında destek olacak eğitimlerine devam etmektedir.
İletişim:
www.facebook.com/bernamutlu.sen
www.instagram.com/bernamutlusen
